Nederlands project krijgt financiering om energieverbruik en CO2-uitstoot datacenters terug te dringen

Een consortium van zeven Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen krijgt financiering van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat nadat de Europese Commissie op 5 december jl. groen licht gaf aan het IPCEI-CIS programma.

Dit staat voor Important Project of Common European Interest – Cloud Infrastructure and Services. Het consortium ontvangt de financiering voor het Modular Integrated Sustainable Datacenter project (MISD). Deelnemers aan het consortium zijn Asperitas, BetterBe, Deerns, Eurofiber, NBIP (Nationale Beheersorganisatie Internet Providers), TNO en Universiteit Twente. Het kabinet stelt 70 miljoen euro beschikbaar voor MISD en andere Nederlandse projecten. In totaal wordt in het kader van IPCEI-CIS 1,2 miljard euro financiering verstrekt aan uiteenlopende initiatieven om de ontwikkeling van een Europese cloudinfrastructuur aan te jagen.  

Het doel van MISD is om een nieuw modulair, duurzaam en secure by design ontwerp te ontwikkelen dat ingezet wordt op plekken dichtbij eindgebruikers (edge computing). Het uitgangspunt daarbij is om een significante vermindering van het totale energieverbruik te realiseren, van koeling tot rekenkracht en datastromen. Daarbij moet een CO2-reductie van meer dan 50% worden behaald in een gevalideerde, gedistribueerde opstelling in een field lab waar verschillende innovaties die in het project worden ontwikkeld, samenkomen. De looptijd van het project is 5 jaar, van 2024 tot 2029.  

Het MISD-consortium neemt daarmee het voortouw bij Europese partnerships om duurzame toepassingen te verankeren in het fundament van de volgende generatie Europese cloudinfrastructuur en -diensten. Maikel Bouricius, CMO van penvoerder Asperitas over het project: “Het MISD project is de uitkomst van jarenlange samenwerking in Nederland op het gebied van energie-efficiënte datacenters. In de initiële fase zijn veel stakeholders betrokken geweest om dit initiatief vorm te geven en met deze financiering wordt het mogelijk om van Nederland een ontwikkel-hub te maken voor de volgende generatie datacenters. Er zijn meer field labs in Europa op dit thema maar de gedistribueerde opzet, schaal en de mogelijkheid om een breed palet aan innovatieve oplossingen te ontwikkelen en testen is uniek.”  

Baanbrekende technologie

De toekenning van de financiering is een belangrijke stap op weg naar de cloudinfrastructuur van de toekomst. De deelnemers aan het consortium beogen een duurzaam antwoord te ontwikkelen op de groeiende vraag naar (lokale) datacentercapaciteit op een meer flexibeler manier dan nu mogelijk is. Bouricius: “Asperitas zal werken aan de grote uitdaging voor koeling de komende jaren. Compute vraagt steeds meer stroom, ruimte en water en er zijn geavanceerde oplossingen en vloeistofkoeling nodig om deze groei duurzaam te maken. Voor optimale resultaten is samenwerking met een breed ecosysteem nodig, wat dit project mogelijk maakt.”  

Duurzaamheid vormt daarmee een belangrijk uitgangspunt voor het project, onderstreept Theo Balijon, Digital Transformation Officer van BetterBe. “Wij gaan bijdragen aan de ontwikkeling en realisatie van modulaire energie-efficiënte datacenter housing met gedistribueerde cloudinfrastructuur platformen. Daarnaast gaan we onderzoeken hoe reductie van CPU-cycles gerealiseerd kan worden in applicatiesoftware.” Jonathan Clark, Data Centre Sustainability Lead bij Deerns, vult aan: "We zijn er trots op dat we deel uitmaken van dit consortium dat de drijvende kracht is achter de ontwikkeling van een ‘Modulair Integrated Sustainable Datacenter’ in Nederland. In samenwerking met partners pionieren we met innovatieve oplossingen voor datacenters. Dit baanbrekende project onderstreept Deerns ontwerp voor MEP, bouwfysica, energieconcepten en energie-efficiëntiemodellering. Deze modulaire, geïntegreerde en duurzame oplossingen zullen een nieuw referentiekader vormen voor milieuvriendelijkheid en ontwerpkwaliteit." 

Spreiding van datacenter workloads 

Een andere belangrijke manier om de energie-efficiëntie van de te ontwerpen infrastructuur te maximaliseren, is het spreiden van werklasten binnen het gedistribueerde netwerk naar die plekken waar overschotten aan duurzame energie zijn. Dat vergt solide glasvezelverbindingen. Eurofiber brengt onder meer op dit thema haar expertise in. “De ontwikkeling van een staginglab en een -via glasvezel verbonden- geografisch gedistribueerde fieldlab-omgeving zal onderdeel zijn van onze bijdrage aan dit project. Het ontwikkelen van energie- en data en compute use cases hoort hier ook bij”, zegt Martin Vos, Business Innovation Director bij Eurofiber. 

Gezien het continu veranderende online dreigingslandschap wordt ingezet op security by design voor het ontwerp: de infrastructuur wordt ontworpen met beschikbaarheid en beveiliging als uitgangspunt. “NBIP gaat onderzoeken hoe de beschikbaarheid van online diensten in deze nieuwe cloudinfrastructuur kan worden geborgd, bijvoorbeeld door gedistribueerde DDoS-mitigatie. In het field lab willen we demonstreren dat een secure by design gedistribueerde opstelling cloudinfrastructuren veiliger en betrouwbaarder maakt ”, aldus Octavia de Weerdt, directeur van NBIP.  

Duurzamer cloud

Uiteindelijk moet het project een duurzamer cloud mogelijk maken. Daartoe is het belangrijk om klimaatimpact meetbaar te maken. Marc van Dijk, TNO-portfolio lead Digital Infrastructures: “Wij onderzoeken hoe duurzaamheidparameters in gedistribueerde en gefedereerde datacenters gebruikt kunnen worden om de klimaatimpact van cloudgebruik te reduceren. De softwarecomponenten die we ontwikkelen, zullen zorgen dat datacenters meer bijdragen aan de flexibiliteit die in elektriciteitsnetwerken nodig is om beter met de variatie in vraag en aanbod van (groene) energie om te gaan.”  

De Universiteit Twente focust tot slot op vier duurzaamheidsgerichte onderzoekslijnen, beschrijft prof. dr. Maria Vlasiou, hoogleraar Stochastic Processing Interacting Networks. “Het gaat om schaalbare, duurzame, innovatieve rekenbenaderingen voor datacenteroperaties en datacenters als actieve ondersteuning van het elektriciteitsnet, geavanceerd thermisch beheer voor duurzame koeling en warmtegebruik, softwareoplossingen voor veilige multi-party cloudsystemen, en belanghebbendenbetrokkenheid via leergemeenschappen voor interorganisationeel leren en innovatie-implementatie.” 

Voorlichting en voortgang

Het consortium ontwikkelt een website om stakeholders en geïnteresseerden op de hoogte te houden van de vorderingen van het project. Daarnaast zullen deelnemers aan het consortium hun opgedane kennis gedurende het project proactief delen, bijvoorbeeld tijdens events, workshops, kennissessies en webinars.