Tijdelijke bouwstop datacenters Amsterdam en Haarlemmermeer: wat is de weg vooruit?

Naar aanleiding van de aangekondigde bouwstop in gemeente Amsterdam en gemeente Haarlemmermeer, laat de Dutch Data Center Association (DDA) weten uitgenodigd te zijn om namens de datacenter sector mee te denken over de uitwerking van het nieuwe vestigingsbeleid. Dit kader is naar verwachting eind 2019 gedefinieerd. De tijdelijke bouwstop heeft overigens geen invloed op lopende projecten in de regio.

Op 12 juli jl. namen de gemeenten Amsterdam en gemeente Haarlemmermeer het voorbereidingsbesluit om de bouw van datacenters in hun gemeenten tijdelijk stop te zetten vanwege de druk op de stroom infrastructuur en de ruimtelijke ordening. De DDA liet in een eerder persbericht weten verbaasd te zijn over het rigoureuze besluit, dat grote gevolgen zou hebben voor de digitale economie en het vestigingsklimaat van Nederland: “Diverse buitenlandse investeerders hebben na de aankondiging al laten weten bezorgd te zijn over het onzekere klimaat in de regio Amsterdam. Op den duur zullen deze zorgen zich vertalen naar een verslechterd vestigingsklimaat. Dat maakt dat we, als vertegenwoordiger van de digitale sector, nu alarm slaan.” Aldus Stijn Grove, directeur van de DDA. Daarnaast staat deze beslissing volgens de branchevereniging haaks op de ambities van het huidige kabinet om de digitale koploper van Europa te worden.

Nationale datacenter strategie

De brancheorganisatie kijkt reeds naar de mogelijkheden om de druk in de Amsterdam regio te verlagen door uit te wijken naar andere potentiële internetknooppunten, maar geeft aan dat dit op een geleidelijke, gecoördineerde wijze moet plaatsvinden. Grove:  “Een nieuw cluster bouw je niet zomaar op, zo’n proces kost tijd. Ook moet dit internationaal eerst goed landen. De deur plots dichtgooien is geen optie, we moeten juist constructief kijken naar oplossingen.” Om dit proces soepel en gecoördineerd te laten verlopen, werkt de DDA al geruime tijd met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan de Nationale Datacenter Strategie ontwikkeld. Deze omvat een langere tijdslijn richting de gebieden rondom Amsterdam (dichtbij, binnen 30 km), welke duidelijk wordt gecommuniceerd in een concrete routekaart. De route die Amsterdam en Haarlemmermeer belopen gaat in tegen deze eerder ingezette richting en is niet constructief.

Directe impact

De aankondiging roept veel vragen op ten aanzien van de directe impact en reikwijdte van het voorbereidingsbesluit. Vooralsnog ziet het ernaar uit dat lopende projecten die passen in de lijn van het nieuwe beleid, waarbij datacenters met hun restwarmte bijdragen aan het verwarmen van woningen, alsnog worden goedgekeurd. Deze maatregel geldt bovendien enkel voor lopende en toekomstige aanvragen binnen de gemeentes Amsterdam en Haarlemmermeer. Andere regio’s binnen de Metropoolregio Amsterdam (MRA) sluiten zich vooralsnog niet aan bij de bouwstop. Desondanks benadrukt Grove dat het besluit de hele MRA kan beïnvloeden: “Buitenlandse partijen maken geen onderscheid tussen de gemeente Amsterdam en de bredere omgeving van Amsterdam als datacenter hub. Het is in het belang van Amsterdam en Nederland om dit heel duidelijk naar buiten te communiceren om te garanderen dat we onze positie als Europees koploper kunnen behouden.”

Dat de maatregel impact kan hebben tot ver buiten de grenzen van Amsterdam heeft te maken met de onderlinge onafhankelijkheid van het Nederlandse datacenter landschap. Grove: “Overal in Nederland zijn datacenters onmisbaar. We hebben dan ook hele goede regionale datacenters en grote hyperscalers door heel het land. Wat deze allemaal met elkaar gemeen hebben, is dat ze koppelen via Amsterdam. Daar ligt onze sterke internationale connectiviteit en daar bevindt zich een heel groot internationaal ecosysteem. Amsterdam is daarmee als datahub belangrijk voor de hele Nederlandse industrie. Die internationale positie wordt weer versterkt door ons fijnmazige landelijke datacenter netwerk.”

De weg vooruit

Amsterdam en Haarlemmermeer hebben de DDA inmiddels uitgenodigd om namens de datacenter sector mee te denken over de uitwerking van het nieuwe vestigingsbeleid, dat eind 2019 gereed moet zijn. Doel van de dialoog is om te komen tot een goede afweging ten aanzien van de vestiging van datacenters in Amsterdam en omstreken, in het belang van de economie en duurzame ontwikkeling van de stad, de digitale samenleving en de concurrentiepositie van Amsterdam. Goede ruimtelijke inpassing van datacenters, eisen aan duurzaamheid, keuze voor ontwikkelgebieden in relatie tot beschikbaarheid van energie, het benutten van restwarmte, efficiënte inzet van energie en afspraken over energieprestaties zijn aspecten die hierin meegenomen worden.

De DDA reageert positief op de uitnodiging. Wel geeft ze aan vraagtekens te zetten bij de niet-constructieve wijze waarop beleid moet worden gemaakt wegens maatregelen die de sector al jaren neemt. “Als branche hebben we juist deze regionale overheden aangespoord om serieuze actie te nemen op het gebied van restwarmte en wachten we in vrijwel alle uitdagende restwarmte projecten op de overheid. In tijden waarin we kunnen versnellen is een beperkende overheidsmaatregel als deze contraproductief en worden deze projecten negatief geraakt.” De brancheorganisatie verzoekt de gemeenten dan ook om pro-actiever en meer ondersteunend te werk te gaan met de initiatieven van de sector.