'We moeten zelf ingrijpen, anders doet de overheid het'

Om ‘IT-schaamte’ en door de overheid afgedwongen energiebeperkende maatregelen voor IT te voorkomen, moeten CIO’s het voortouw nemen om gezamenlijk (in binnen- en buitenland) de architectuur en software efficiënter te maken. Dat stelt industrieveteraan Marcel den Hartog in dit artikel.

Onzichtbaar smeult een dramatische dreiging voor de IT-industrie en al haar gebruikers. De onstuitbare groei van het energieverbruik van datacenters, servers en apps verandert de CIO zonder dat hij het in de gaten heeft in een - zeg maar - ‘veehouder’. De veehouder wordt ­momenteel onterecht gezien als dé grote boosdoener in de klimaat- en stikstofdiscussies. De IT-industrie, die enorme datacenters inricht en gebruikt om burgers met hun smartphones, laptops, tablets en 4K tv’s van dienst te zijn, is een minstens even grote vervuiler.

De CIO’s van deze wereld bevinden zich in een positie om deze cata­strofale ontwikkeling te keren. Zij hebben de gezamenlijke verantwoordelijkheid om de dreiging van wat ik maar even IT-schaamte zal noemen om te zetten in een kans voor organisaties om zich werkelijk ‘groen’ te ontwikkelen en de voordelen van de IT te behouden.

Vijftien jaar geleden speelden wij ‘snake’ op onze mobiele telefoon als we even moesten wachten op de trein. Vandaag hebben we smartphones, laptops, tablets, slimme tv’s, een bel, thermostaat en oven die allemaal verbonden zijn met het internet. En op de achtergrond staan enorme datacenters GigaWatts te verstoken om webservers te hosten die terabytes aan films, series, muziek en grappige filmpjes van leuke kittens in hoge kwaliteit streamen naar miljoenen telefoons.

Kwestie van tijd

Het is een kwestie van tijd is voordat de IT-industrie dezelfde problemen krijgt als de veehouderij. De CIO en zijn staf zijn verantwoordelijk voor het ondersteunen van de business en het verbeteren van de concurrentiepositie door middel van IT. En lange tijd was het energieverbruik van de IT-infrastructuur die daar achter zat van ondergeschikt belang. Nu niet meer. Bedrijven buitelen over elkaar heen om te laten zien dat ze maatschappelijk verantwoord circulair produceren, CO2-neutraal vervoeren en alles doen om groen te zijn (of te lijken). Ik vind dat ze ook moeten laten zien dat ze het uiterste doen om hun IT-omgeving zo energievriendelijk te maken als maar enigszins mogelijk is.

Serieuze maatregelen

Het is gelukkig nog niet zo ver dat we aan IT-schaamte lijden. Maar met de komst van 5G, de onstuitbare groei van online winkelen, thuiswerken, 8k tv’s, nog meer streaming diensten enzovoorts, enzovoorts moeten we oppassen niet met dezelfde paniekmaatregelen geconfronteerd te worden als de veehouderij. Dus moeten we voorkomen dat deze maatregelen nodig zijn.

Mijn voorstel is om eens serieus naar de twee belangrijkste componenten te kijken: de hardware en de software. Het gaat nu te ver om ook de pakketbezorgers en andere milieubelastende zaken hierbij te betrekken.

Software

Als CIO heeft u zelf de controle over de kwaliteit en de efficiency van de software die binnen uw onderneming gebouwd en gebruikt wordt. Start een projectteam dat eens kritisch naar de grootste applicaties kijkt om te zien of het efficiënter kan. En denk eens na over een beloning als dat werkelijk lukt. Dat het efficiënter kan, is eigenlijk niet eens de vraag. U zult versteld staan van de winsten die gemaakt kunnen worden met de juiste focus. Het kan ook geen kwaad om de leveranciers van uw 3rd party software eens uit te nodigen om toe te lichten waarom iedere nieuwe versie meer servers nodig heeft.

Hardware

Op open source-hardware gebaseerde datacenters zijn bewezen goedkoper en efficiënter dan traditionele datacenters. Open source hardware is niet nieuw en we kennen allemaal projecten als de Arduino-microcontroller en de servers van Facebook. OCP (Open Compute Project) heeft al grote stappen gemaakt maar ook in de automobielindustrie, elektronica en robotica is open source hardware al bijna net zo geaccepteerd als open source software.

Als CIO zou u op zijn minst van uw datacenter kunnen eisen dat ze serieus gaan kijken naar de mogelijkheden van open source hardware. En zo slaat u twee vliegen in één klap. U laat zien dat u, als bedrijf, meedenkt over de CO2-problematiek en het ‘energieprobleem’. Tegelijkertijd bespaart u geld omdat hosting goedkoper zal worden.

Verantwoordelijkheid

Ten slotte hebben wij ook een verantwoordelijkheid naar buiten. We zullen iets moeten doen om gebruikers te laten beseffen dat het opladen van een smartphone niet de enige stroom is die hij of zij die dag zal gaan gebruiken. Het starten van een willekeurige app zorgt voor een enorme stroom aan internet-, netwerk-, server- en database-activiteit. En zo zal een CIO en zijn staf moeten inzien dat het ‘bijprikken’ van een paar extra servers om een performance-probleem op te lossen naast een financieel gevolg ook consequenties heeft voor het totale energiegebruik en de daarbij horende vervuiling.

De agrarische industrie heeft campagnes om de consument bewuster te maken, zodat ze weten dat melk uit een koe komt en kippenborst van een kip, waarvan de een net iets beter geleefd heeft dan een ander. Als IT-industrie moeten wij gaan communiceren over de wereld achter - zeg maar - de click. Dit klinkt tegenstrijdig, omdat we eigenlijk alleen maar meer gebruikers willen die meer streamen en meer online kopen. Maar uiteindelijk zullen we niet ontkomen aan een soort energielabel voor applicaties en apps. Al was het alleen maar om te laten zien dat ook wij onze verantwoordelijkheid durven nemen.

Niets doen is geen optie meer. De afgelopen maanden hebben ons geleerd dat we beter het initiatief aan onszelf kunnen houden. Als we de regie kwijtraken zal de politiek een beslissing nemen en bij die gedachte alleen al zou het angstzweet bij u uit moeten breken.

Marcel den Hartog werkte 30 jaar voor een grote aanbieder van enterprise software