Duurzame IT en de MVO Prestatieladder
Het uitbrengen van het VN-rapport ‘Our Common Future’ was een van de eerste keren dat er veel publiciteit voor duurzaamheid was. In dat rapport werd IT als belofte gezien tot het verbeteren van productiviteit, efficiënter omgaan met grondstoffen en met energie. Ook riep het rapport op om innovaties - ook in IT - geschikt te maken voor ontwikkelingslanden, een oproep tot inclusiviteit.
Bij Groene IT wordt de milieu-impact van IT zelf zo klein mogelijk gehouden en wordt IT ook ingezet om bedrijfsprocessen te vergroenen. Duurzame IT is breder dan het milieuaspect, het neemt ook de sociale en economische aspecten mee. Het is in lijn met de EU-definitie van maatschappelijk verantwoord ondernemen: ‘the responsibility of enterprises for their impacts on society 1’.
Drijfveren voor Duurzame IT
Drijfveren om duurzaam of maatschappelijk verantwoord te handelen zijn juridisch, ethisch of economisch. Juridische motieven komen voort uit wetgeving of (branche-)regelgeving, die naar verwachting nog zal toenemen. Voorbeelden daarvan zijn de informatieplicht in de Wet Milieubeheer om vanaf een bepaald energieverbruik de overheid te informeren over energiebesparende maatregelen, de EU-gedragscode voor energie-efficiënte datacenters en regels over digitale toegankelijkheid. De verwachting is dat die juridische motieven sterker zullen worden, als gevolg van veranderende wet- en regelgeving.
Een voorbeeld van die trend is de Corporate Governance Code, die in de 2008-versie nog aandeelhouders noemde dat in de 2016-versie is vervangen door stakeholders 2). Het ethische motief komt voort uit de wil om ‘het goede’ te willen doen, ook zonder dat dit verplicht is. Onderzoeken indiceren dat maatschappelijk verantwoord ondernemen financieel rendabel kan zijn. Zo heeft consultancy AT Kearney in een onderzoek geconcludeerd dat maatschappelijk verantwoord ondernemen in tijden van crises stabielere prestaties oplevert 3). Ook zijn er ondernemingen die zich juist richten op klantsegmenten die maatschappelijk verantwoord ondernemen als eis of randvoorwaarde stellen, een voorbeeld daarvan zijn ecologische supermarkten, maar ook Impacthubs waar kleine ondernemingen actief zijn.
Meten van duurzame IT
Met een volwassenheidsmodel kan inzicht worden gegeven in de stand van zaken op een bepaald moment. Zo’n meting geeft de mogelijkheid om een verbetertraject te starten en te vergelijken met andere metingen. Voor duurzame IT en maatschappelijk verantwoord ondernemen zijn pas sinds een jaar of tien volwassenheidsmodellen beschikbaar. De meeste bestaande modellen om duurzaamheid te meten beperken zich tot het milieuaspect. Slechts enkele modellen zijn opgezet om de volwassenheid van duurzame ontwikkeling integraal te meten en nemen daarbij ook het sociale en economische aspect mee.
Het IT Capability Maturity Framework is een voorbeeld van een volwassenheidsmodel dat is gericht op Groene IT, waarbij dit model de focus legt op governance 4). Andere modellen zijn het Surf Green ICT Maturity Model dat in Nederland vooral in het hoger onderwijs bekend is, en de UK Greening Government ICT Strategy van de Britse overheid 5).
MVO Prestatieladder
Een voorbeeld van een model dat duurzame ontwikkeling integraal beoogt te meten is de MVO Prestatieladder 6). De MVO Prestatieladder is gebaseerd op de internationale norm ISO 26000 om duurzame ontwikkeling te bevorderen. Kernthema’s van de MVO Prestatieladder en de ISO 26000 zijn hetzelfde, maar in tegenstelling tot de ISO 26000, kent de MVO Prestatieladder certificering door externe auditors, waardoor naar de buitenwereld aantoonbaar is hoe de organisatie omgaat met maatschappelijk verantwoord ondernemen.
De MVO Prestatieladder kent drie pijlers, te weten People, Planet, Profit/Prosperity, daarboven staat de overkoepelende Governance. De drie pijlers zijn onderverdeeld in zeven kernthema’s die elk indicatoren hebben (zie tabel). De MVO Prestatieladder kent vijf volwassenheidsniveaus en elk daarvan stelt eisen aan de diepgang en het stakeholdermanagement dat moet worden toegepast.
Prioriteren
Een object wordt beoordeeld op de drie pijlers van MVO, People, Planet en Profit met behulp van een gestandaardiseerde vragenlijst. Een organisatie kan besluiten om aan een pijler extra waarde toe te kennen, maar ook om alle gelijk te stellen om tot een duurzaamheidsscore te komen. In het laatste geval worden de scores op de individuele pijlers opgeteld, vervolgens wordt van de som het verschil tussen de hoogste en laagste score afgetrokken. Op die manier wordt de activiteit geselecteerd die het evenwichtigst is verdeeld over de drie pijlers van maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Met het opnemen van IT wordt de MVO Prestatieladder een eigentijdser geheel dat de gehele organisatie omvat, en dat is winst voor alle interne en externe gebruikers van de Prestatieladder. Maar zoals al eerder aangegeven, invoeren moet geleidelijk gebeuren, voor invoeren moet er een impactanalyse worden uitgevoerd, de (sub-)indicatoren moeten concreet zijn voor de mensen die er mee moeten werken, en tenslotte moeten de (sub-)indicatoren en de stakeholderanalyses actueel worden gehouden.
Fred Plooijer is Adviseur op het gebied van Riskmanagement & Privacy
Noten
1) European Commission (2018). What is CSR?
2) www.mccg.nl
3) Kearney, AT. (2009) Green winners: the performance of sustainability-focused organizations during the financial crisis.
4) Donnellan, B., Sheridan, C. & Curry, E. (2011). A capability maturity framework for sustainable information and communication technology. IEEE.
5) Hankel, A., Oud, L., Saan, M. & Lago, P. (2014). A maturity model for Green ICT: he case of the SURF Green ICT maturity model. EnviroInfo 2014, 33-40.; UK Government (2015). UK HM Greening Government ICT Strategy Combined Assessment Model.
6) www.mvoprestatieladder.nl