‘Achter ieder mobieltje zit een datacenter of dertig...’

unsplash polar bear

Iedere morgen zie ik treinen en stations vol mensen die allemaal met een vers opgeladen mobieltje hun e-mails checken, een Netflixje afkijken, een krantje lezen of gewoon een leuk filmpje bekijken. Ik weet zeker dat de meeste gebruikers van mobiele telefoons zich niet realiseren, dat al die functionaliteit niet uit de kleine accu van hun smartphone komt die ze ‘s nachts hebben opgeladen.

127 miljoen

Toch raar als je bedenkt dat alleen YouTube in 2019 al 1,8 triljoen views genereerde. Dat ze daarvoor ongeveer 243,6 TWh stroom nodig hadden. Gelooft u mij niet? Kijk maar op: https://bit.ly/2TDJU22.

243,6 TWh is voldoende om 127 miljoen (!) huishoudens ongeveer 8 jaar (!) van stroom te voorzien. En YouTube is wereldwijd nog maar de nummer 3 gebruiker van bandbreedte.

Tel hierbij nog eens het enorme aanbod van nieuwe streaming-diensten als Disney+ en veel nationale diensten als NLZiet en Videoland op - allemaal liefst in 4K. Dan zijn deze cijfers nog maar het begin. Want wie kijkt er nou nog een tv-programma of film op het moment dat het wordt uitgezonden, als je op ieder willekeurig moment kunt kijken wat je wilt op je smart-tv of tablet?

Kraanwater

Maar ach, wie staat er nog bij stil waar kraanwater en elektriciteit vandaan komen? Waarom zouden we ons dus zorgen maken over alles wat er op de achtergrond gebeurt, die onze mobieltjes tot het onmisbare device maken dat het voor ons allemaal is? Het grote verschil is dat water en elektriciteit tot de ­primaire levensbehoeften horen en dat onze smart devices, hoe belangrijk ze ook zijn, dat absoluut niet zijn.

Vaak word ik meewarig aangekeken als ik aan mensen probeer uit te leggen dat, als je iets niet ZIET, het niet betekent dat iets er niet IS. Hoe kunnen zij nou weten dat er voor ieder YouTube-filmpje, elke TV-aflevering of iedere Netflix-serie die zij kijken een server ver weg in een datacenter iets moet doen?

En dat er massa’s storage devices, netwerkapparatuur, 3G-, 4G- of straks 5G-masten, repeaters, wifi en nog veel meer nodig is om het allemaal op hun mobieltje te krijgen. En dat zij niet alleen zijn, maar met zo’n slordige 3,5 miljard volgers (kijk maar op: https://bit.ly/2TEj89Y).

Alles wordt groot

Met zulke enorme getallen wordt alles groot. Zelfs als iedereen maar een streaming-dienst voor twee minuten per dag gebruikt, hebben we het al weer over zeven miljard minuten. Dat is 4.861.111 dagen streamen. Of 13.318 jaar. Ik WIL niet eens weten hoeveel energie dat kost. En dan hebben we het alleen nog maar over telefoons. En nog niet eens over tablets en smart-tv’s.

Ik ben geen Don Quichotte en ik snap best dat niemand deze trend kan tegenhouden. Maar hoe zorgen we ervoor dat jong en oud zich meer bewust worden van de impact die het gebruik van dit soort devices op onze wereld heeft?

Energielabels op apps

Allereerst moeten we ons afvragen of we met de juiste argumenten überhaupt tot mensen kunnen doordringen. Ik ben daar zelf nogal sceptisch over. 'Eerlijke' koffie of chocolade en bioproducten worden maar door een betrekkelijk klein percentage van de bevolking herkend. En dat komt denk ik vooral omdat er direct beelden van dieren- en mensenleed aan gekoppeld kunnen worden. Een filmpje van een intensieve smartphone-gebruiker met op de achtergrond een ijsbeer op een smeltende ijsschots zal niemand overtuigen dat het best wel wat minder kan.

Geld vragen dan? Een energielabel op apps? Zo van: ‘Wij draaien alleen bij datacenters die 100% groene stroom gebruiken’. Maar dan nog is het verspillend, want de energie die verloren gaat aan al dat streamen, kan ook voor andere zaken gebruikt worden.

Al snel

Het moet mij van het hart dat ik het niet weet. Maar toen ik het idee kreeg voor dit artikel en onderzoek ging doen, werd ik koud van de enorme verspilling die we met z’n allen veroorzaken. De hele wereld opvoeden kan niet, en dus is het aan ons, de programmeurs, de datacenters, de streaming-diensten en anderen om te zorgen dat het in ieder geval zo efficiënt mogelijk werkt. En we weten allemaal dat daar nog grote slagen te maken zijn.

Ik heb in ieder geval nog eens naar de geïnstalleerde apps gekeken en er de nodige van weggegooid. En ik kan niet helpen te denken: als alle 3,5 miljard smartphone-gebruikers nou allemaal eens drie appjes weggooien die alleen maar op de achtergrond nutteloze troep ophalen, dan zijn dat 10,5 miljard ­appjes, maal 2% van 3.3 KwH (gemiddelde voor een smartphone), dan zitten we al snel op... Zucht...

Marcel den Hartog heeft meer dan 30 jaar ervaring in de IT-industrie