Brandveiligheidstips voor de computerruimte

Het risico op brand is een van de belangrijkste bedreigingen voor de IT. De tijdige detectie van brand is het belangrijkste aspect van elk beveiligingsconcept: om een grotere brand te voorkomen, moet de IT-installatie worden beschermd door een branddetectiesysteem en actieve blusinstallatie. Hieronder wordt beschreven welke brandbeveiligingsconcepten er op rackniveau zijn en welke criteria van belang zijn bij het kiezen van de juiste systemen.

Wat veroorzaakt brand? Uit statistieken van het Institut für Schadenverhütung und Schadenforschung blijkt dat elektronische componenten de laatste jaren altijd de belangrijkste veroorzakers van allerlei branden zijn. Bij brand in de computerruimte gaat het meestal om kleine smeulende branden die veroorzaakt zijn door defecte condensatoren, voedingen of andere kortsluitingen. Omdat veel ondernemingen in hoge mate afhankelijk zijn van hun IT-systemen, speelt brandbeveiliging een belangrijke rol bij de risicopreventie.

Voordat een brandbeveiligingssysteem wordt gekozen, moeten de wensen worden geanalyseerd: in deze analyse wordt vastgesteld welke gevolgen dataverlies voor de lopende bedrijfsprocessen heeft. Exploiteert een onderneming bijvoorbeeld een online-shop, dan moet bedrijfszekerheid - die deel uitmaakt van de brandbeveiliging - de hoogste prioriteit worden toegekend. Uitval van de IT leidt hier direct tot omzetverlies.

Om de brandbeveiliging ook tijdens en na een stroomstoring actief te laten zijn, dient het systeem te beschikken over een ingebouwde noodstroomvoorziening met accu’s. De DET-AC III van Rittal werkt maximaal vier uur zonder netspanning.

In de volgende stap moet worden besloten of een blusinstallatie voor de hele ruimte nodig is of dat een installatie op rackniveau voldoende is. Ruimtesystemen kunnen leiden tot extra investeringen: als een ruimte met stikstof moet worden geblust, is een extra drukontlasting nodig en moeten maatregelen worden getroffen om mensen te beschermen. In geval van kleine IT-toepassingen met een beperkt aantal serverracks, is een brandbeveiliging op het niveau van de IT-racks vaak beter. Voor de inbouw in gesloten serverracks biedt de markt diverse brandmeld- en blusinstallaties, zoals de Rittal productiefamilie DET-AC III. Deze installaties bestaan meestal uit een branddetectiesysteem en een actieve blusinstallatie en kunnen in het 19-inch-niveau van het IT-rack worden gemonteerd.

Tijdige detectie

Om een brand die ontstaat al in een vroeg stadium te detecteren, is naast gevoelige rookmelders een actief rookaanzuigsysteem van groot belang. Hierdoor wordt een eventuele brand tijdig gedetecteerd.

Het is hierbij van belang erop te letten dat de lucht in het gehele serverrack wordt bewaakt. Dit wordt gedaan door het branddetectiesysteem dat de lucht continu aanzuigt via een geïntegreerd leidingstelsel en naar de beide rookmelders leidt. Het leidingstelsel is aangebracht in het serverrack en bevat meerdere boringen. De posities van de leiding en de boringen zijn afhankelijk van de luchtcirculatie in het serverrack.

Als geen actief rookaanzuigsysteem wordt toegepast, wordt een brand mogelijk pas in een later stadium gedetecteerd. Vooral als de koeling van de serverracks een horizontale luchtgeleiding in het rack genereert, kan het lang duren voordat de rook daadwerkelijk bij een rookmelder komt en alarm wordt gegeven.

Het juiste blusmiddel

Om de IT na het blussen weer snel inzetbaar te hebben, is het belangrijk dat het blusmiddel de elektronica niet beschadigt. Het blusmiddel mag niet geleidend zijn en geen residu achterlaten. Water of aerosol blusmiddelen voldoen niet aan deze eisen. Voor het blussen van branden in IT-ruimten worden bij voorkeur inerte gassen zoals argon of stikstof of chemische blusmiddelen zoals Novec 1230 gebruikt die zuurstof verdringen om te blussen. Het laatstgenoemde blusmiddel onttrekt warmte aan de vlam en is noch corrosief noch elektrisch geleidend. Daarnaast neemt een DET-AC III maar weinig ruimte in het IT-rack in.

Succesvol blussen

Uit statistieken van het Institut für Schadenverhütung und Schadenforschung blijkt dat elektronische componenten de laatste jaren altijd de belangrijkste veroorzakers van allerlei branden zijn.

Behalve dat er voldoende blusmiddel beschikbaar dient te zijn, moet het IT-rack ten opzichte van de omgeving voldoende dicht zijn. Het serverrack en eventueel gekoppelde koelunits mogen geen openingen hebben. Invoeropeningen voor elektra- en datakabels en leidingen dienen te zijn afgedicht, net als de geplaatste bodemelementen naar het frame en onderling. Er mogen alleen koelsystemen worden gebruikt die geen lucht met de omgeving uitwisselen. Deze maatregelen zorgen ervoor dat de voor het blussen benodigde concentratie van Novec 1230 in het rack blijft en gedurende de gespecificeerde tijd werkt.

De 19 inch Rittal brandmeld- en actieve blusinstallatie DET-AC III bevat twee liter Novec 1230 met slechts één hoogte-eenheid. Deze hoeveelheid is voldoende voor het blussen van een volume van 2,8 m³. Dit is getest en bevestigd door de VdS, een testinstantie die zich vooral richt op brandbeveiliging en veiligheid.

Geautomatiseerde stroomuitschakeling belangrijk!

Ondanks alle maatregelen is er geen volledige hermetische afsluiting en zal de concentratie van het blusmiddel in de kast na een bepaalde tijd dalen. Omdat het blusmiddel een hogere dichtheid heeft dan lucht, gebeurt dit eerst in het bovenste deel van de kast.

Binnen de standtijd - de tijd waarin een blussende concentratie binnen het volledig te beschermen gedeelte in stand moet worden gehouden - moeten de elektrische componenten van de voeding worden ontkoppeld. Een schakelbare Power Distribution Unit (PDU) in combinatie met een monitoringsysteem kan dit automatisch uitvoeren. Als dat niet gebeurt, kan de brand opnieuw ontbranden.

Een horizontale luchtcirculatie van het koelsysteem heeft een positieve invloed op een homogene verdeling van het blusmiddel en daardoor een langere standtijd.

Andere criteria voor een koopbeslissing

De DET-AC III van Rittal heeft een CAN-bus interface waardoor dit systeem direct met het monitoringsysteem CMC III kan worden verbonden.

Om de brandbeveiliging ook tijdens en na een stroomstoring actief te laten zijn, dient het systeem te beschikken over een ingebouwde noodstroomvoorziening met accu’s. De DET-AC III van Rittal werkt maximaal vier uur zonder netspanning en voldoet aan de EN54-4. Voor meer veiligheid en om foute alarmmeldingen te voorkomen, dient het rookaanzuigsysteem in twee fasen te zijn opgebouwd. In de eerste fase herkennen zeer gevoelige optische sensoren tijdig de kleinste rookdeeltjes en geven een voorlopige alarmmelding. Beschikbare systemen werken bijvoorbeeld met een waarde vanaf 0,25 procent luchttroebeling/m om de mogelijke ontwikkeling van brand te ontdekken. Registreert ook de tweede melder rook, dan wordt een hoofdalarm gegeven en start het blusproces automatisch.

Koppeling met alarmsystemen

In de laatste plaats dient integratie met bestaande alarmsystemen in de computerruimte en de techniek in de onderneming mogelijk te zijn. De DET-AC III van Rittal heeft een CAN-bus interface waardoor dit systeem direct met het monitoringsysteem CMC III kan worden verbonden. Dit systeem ondersteunt onder andere de protocollen http, SNMP, MODBUS ITCP en OPC-UA.

Voor onderhoud aan de blusinstallatie is het handig voor de technicus dat hij via een USB-interface en zonder uitbouw van de unit toegang heeft tot de onderdelen. Dit maakt de IT-omgeving aanzienlijk betrouwbaarder en ook het risicomanagement wordt verbeterd.