Nederland voorloper met praktijkrichtlijn

NEN was de eerste die een Nederlandse praktijkrichtlijn (NPR) voor computerruimten en datacenters ontwikkelde en publiceerde.

De vragen over datacenters en computerruimten kwamen in 2006 opzetten vanwege energie-efficiëntie. Onder andere de Europese Richtlijn verwees naar een ‘code of conduct’ en ‘best practices’ op dit gebied. Zowel ‘system integrators’ als toeleveranciers waren hierin geïnteresseerd en wilden zich specialiseren in dit specifieke werkgebied. NEN heeft toen een normcommissie samengesteld en is gestart met het ontwikkelen van NPR 5313 ‘Computerruimten en datacenters’.

Ton van Bergeijk, secretaris van de normcommissie 381 888 ‘Computerruimten en datacenters’, vertelt dat er op Europees of internationaal niveau geen normcommissie was voor dit onderwerp. “Toen ik met de heer Jeffrey Gadellaa, de huidige voorzitter, sprak over de grote vraag naar normen voor computerruimten en datacenters, kwamen we tot de conclusie dat wij daar als Nederland in voorop moesten lopen door een NPR te ontwikkelen. NPR 5313 is ontwikkeld om eigenaren en opdrachtgevers dezelfde taal, conceptuele normen en productnormen aan te reiken, en hen op weg te helpen en te ondersteunen bij projecten en bedrijfsvoering. De NPR biedt handvatten voor het specificeren, ontwerpen, aanbieden en opleveren van een computerruimte of datacenter.”

Fundament voor de praktijkrichtlijn

Van Bergeijk: “De eerste drie hoofdstukken vormen het fundament voor de praktijkrichtlijn. Het eerste hoofdstuk beschrijft het onderwerp en toepassingsgebied: wie is de doelgroep en waar kan de praktijkrichtlijn voor worden gebruikt? Vervolgens krijg je de verwijzingen: naar welke normen en andere relevante specificaties verwijzen we als het gaat over bijvoorbeeld energie en normen voor bouwkundige voorzieningen? Het derde hoofdstuk bevat de termen en definities. Binnen verschillende disciplines (bouwkunde, energievoorziening, klimaatbeheersing, beveiliging en datacommunicatie) is sprake van een eigen vakjargon en wijze van specificeren. Een vereenvoudigd gestructureerd model voor het specificeren van eisen voor de diverse disciplines (gebruikersinstallaties) is dan ook van harte welkom.

Binnen de normcommissie werd begonnen met het opzetten van deze drie hoofdstukken en al gauw kwamen we tot de conclusie dat er in een computerruimte of datacenter circa 100 (!) normen toegepast kunnen worden.”

Generieke en specifieke/gedetailleerde vragen

“Tijdens de ontwikkeling van NPR 5313 kwamen er twee soorten vragen op ons af. De eerste vragen waren heel generiek: wat is de definitie van een computerruimte en een datacenter, wat zijn de specificaties, en hoe en met welke documentatie lever je bepaalde faciliteiten en infrastructuren (gebruikersinstallaties) op?

Als je verder kijkt, dan kun je je ook afvragen hoe je de gebouwde en geïnstalleerde voorzieningen test. De specifieke en meer gedetailleerde vragen. Het was te ambitieus om dit meteen voor alle gebruikersinstallaties uit te werken. Dit zou teveel tijd in beslag nemen en dan zou de markt te lang moeten wachten op de NPR 5313. Daarom is afgesproken om een tweetrapsraket te maken. Eerst een generiek deel - de huidige NPR - en daarop voortbouwend, en naar marktbehoefte, aanvullingen voor specifieke en meer gedetailleerde zaken rond uitvoeringsaspecten. Over dit generieke deel hebben we zo’n kleine vijf jaar gedaan, maar dat bevat dan ook 238 pagina’s, zo’n 7 hoofdstukken en 9 bijlagen”, aldus Van Bergeijk.

Agendapunten voor het management

NPR 5313 omvat een apart hoofdstuk over relevante onderwerpen en agendapunten voor het management. Verder staan de karakteristieke eigenschappen en/of kenmerken van computerruimten en datacenters erin: beschikbaarheid (continuïteit), beveiliging (zowel inbraak- als brandbeveiliging en risicomanagement), energie-efficiëntie, schaalbaarheid en flexibiliteit. De laatste twee punten hebben meer te maken met dienstverlening: snel inspelen op de klantbehoefte.

Europees en internationaal niveau

Van Bergeijk licht toe dat de Europese EN 50600-serie een afgeleide is van de NPR 5313. De laatste delen van de EN 50600-serie worden in 2015 opgeleverd. “De normcommissie heeft de NPR in 2014 opgeleverd. Nederland loopt hiermee voorop. Destijds, in 2009, is CENELEC op Europees niveau gestart met de ontwikkeling van de EN 50600-serie op dit werkgebied. NEN was toen betrokken bij het opstellen van het werkprogramma. Jeffrey Gadellaa (voorzitter NEN-commissie) en ik waren erbij om aan te geven wat de ontwikkelingen en plannen voor de NPR toentertijd in Nederland waren.”

Prestatie-indicatoren voor datacenters, hardware en software

Op internationaal niveau (ISO/IEC JTC 1 ‘Information technology’) is in 2011 gestart met een subcommissie (SC) 39 voor informatietechnologie: ‘Resource Efficient Data Centres’. Standaardisatie voor datacenters op internationaal niveau gaat verder dan op Europees niveau. Internationaal gezien ligt de focus voor de komende drie jaar op prestatie-indicatoren (KPI’s) van computerruimten en datacenters. Door prestatie-indicatoren te monitoren, kan de hardware en software worden verbeterd. Hierbij kan worden gedacht aan vragen als: “Wanneer moet worden gekoeld, hoe is de restwarmte van het koelwater te benutten? Nederlandse experts zullen ook in 2015 de ontwikkeling van deze KPI’s optimaal proberen te beïnvloeden en hiermee tevens de zichtbaarheid en kansen voor Nederlandse ondernemers, via betrokkenheid bij dit standaardisatiewerk, te vergroten.”

Van Bergeijk: “Samengevat kun je zeggen dat Nederland in 2006 is begonnen met ideeën, en stapsgewijs de NPR heeft ontwikkeld. Halverwege, en parallel wordt op Europees niveau gestart en vervolgens ook op ISO/IEC JTC 1 niveau. Alle nieuwe ‘workitems’ die nu op internationaal niveau zijn en nog worden gestart, komen ook weer netjes naar beneden en worden meegenomen en verwerkt bij het beheren van de NPR. De normcommissie gaat immers niet opnieuw uitvinden en doen wat op internationaal niveau al wordt opgepakt.”

Vooruitzichten en betrokkenheid 15 NEN-commissies

De NPR heeft nu een kleine 100 eindgebruikers. De normcommissie wil graag een NPR 5313-portal voor gebruikers inrichten en verder ontwikkelen. Het moet een interactief platform worden waar gebruikers een overzicht krijgen van lopende agenda’s en vergaderingen, documenten kunnen downloaden (presentaties, overzichten, verslagen, etc.) en commentaar kunnen indienen op conceptdocumenten. Ook zal uiteindelijk de historie, achtergrondinformatie en het laatste nieuws worden weergegeven en worden er koppelingen gemaakt naar andere normcommissies die een rol spelen bij computerruimten en datacenters.

Voor dit onderwerp zijn er binnen NEN namelijk zo’n 15 normcommissies betrokken. Hierbij kun je denken aan de commissie ‘Gebouwen’ voor ventilatie en bouwconstructies, maar ook aan de commissie ‘MVO’ voor energie-efficiëntie of de commissie ‘Alarmsystemen’. Al die commissies worden nu benaderd voor het tweede deel met de uitvoeringsaspecten. Dit deel gaat dus meer gedetailleerd in op hoe iets werkt in gebruik, hoe je iets test, beproeft of monteert, et cetera. Het idee is om daar aanvullende bladen voor te maken, die meer technisch inhoudelijk en uitvoeringsgericht zijn.

Normcommissie en betrokken experts

De normcommissie 381 888 ‘Computerruimten en datacenters’ is samengesteld uit gebruikers en exploitanten van computerruimten en datacenters, ingenieursbureaus, adviseurs en toeleveranciers. De normcommissie is verantwoordelijk voor de initiatie, de ontwikkeling, het beheer en het onderhoud van NPR 5313 ‘Computerruimten en datacenters’.

Experts die betrokken waren bij de ontwikkeling van NPR 5313, zijn:

J. Gadellaa (voorzitter, Croon Elektrotechniek B.V.), B. van Asten (Remtech Nederland B.V.), J. Bloem (Telecity Group Netherlands B.V.), M. de Boer (Wagner Nederland B.V.), J. den Boer (DNV GL), H. Hekman (Kannegieter Electronica B.V.), A.A.J. Hiddink (Rittal B.V.), E. Hogenbirk (CompaC Services B.V.), F. van Hijum (Lasent B.V.), K. Loer (Zentrys), P. Matlung (Grontmij Nederland B.V.), N. van der Pas (Minkels B.V.), E. Raben (Rittal B.V.), E. Taen (ICT Room), E. Taling (Datwyler Cables GmbH), J. Verheij (IVENT Informatievoorziening en -technologie), A.E. van Bergeijk (secretaris, NEN).