Nederland 'hot' in datacenters

Nederland als ‘internetknooppunt’ van de wereld? Droom of werkelijkheid? Steeds meer (internationale) bedrijven als Google Data, Equinix en InterXion kiezen de laatste tijd voor ons land als vestigingsplaats voor hun datacenters. Zelfs Microsoft en Apple hebben concrete plannen. Wat maakt ons land zo ideaal? Ons stabiele, politieke klimaat en de lage temperaturen? Of weten we hier beter dan elders hoe je een ‘heet’ datacenter koel houdt, met een relatief laag energieverbruik?

Nederland ontwikkelt zich al jaren tot één van de meest sterke datacenter- en netwerkhubs in de wereld. Bedrijven voelen zich aangetrokken tot onze gunstige geografische ligging (aan zee en relatief koud) en de perfecte, bestaande infrastructuur voor connectiviteit (glasvezelverbinding) met heel Europa en de VS. Bovendien kent Nederland, ondanks de grote schommelingen in verkiezingsuitslagen en kabinetten, een stabiel politiek klimaat en is onze energieprijs tegenwoordig relatief gunstig. Zeker in vergelijking tot omringende, concurrerende landen als Groot-Brittannië en Duitsland, waar de prijs voor stroom tot wel 40% duurder is. Juist deze landen hebben de laatste jaren zwaar ingezet op de opwekking van meer groene energie, maar ondervinden nu last van het stoppen met nucleaire stroomopwekking in Duitsland én van de snelle opkomst van schaliegas in de USA. Om dit tijdelijke voordeel om te zetten in een structureel verschil, doet de Nederlandse overheid er verstandig aan haar beleid op het gebied van stroom (Energie Akkoord) en belastingen te continueren.

Uitgesloten

Dat energieverbruik en -beheer zo cruciaal is voor datacenters, heeft vanzelfsprekend te maken met de enorme hoeveelheden energie die ze verbruiken. De cijfers zijn imposant, maar ook verontrustend. Menig datacenter verbruikt namelijk evenveel energie als een kleine, westerse stad. En omdat de rekenkracht van serverprocessoren volgens de wet van Moore elke 16 maanden verdubbelt - en daarmee ook het potentiële energieverbruik - is zo langer doorgaan dus uitgesloten. Dit realiseren bedrijven als Google, Microsoft en Apple zich maar al te goed. Verklaarde Google jaren terug nog dat het zoeken op internet net zoveel energie zou kosten als een uur een spaarlamp laten branden, inmiddels heeft deze internetreus drastische maatregelen getroffen die dit energieverbruik met 60% doet reduceren. Ook Microsoft investeert stevig in energie-efficiency, zoals bij zijn nieuwe vestiging in Nederland. Plannen om op grote schaal warmte uit broeikassen als energie voor zijn datacenter te gebruiken, worden steeds concreter. Ook computerfabrikanten als HP, IBM en Intel zijn druk bezig nieuwe server processor apparatuur te ontwikkelen die met dezelfde rekenkracht 80% minder energie verbruikt.

Koeling

Dat omvangrijke energieverbruik van datacenters zit ‘m overigens niet alleen in het dataverbruik en de systemen; het koelen van de datacenters is minstens zo energie-intensief. Ook op dat gebied slaan de ontwikkelingen - mede door de strengere energie-eisen vanuit de overheid - een andere weg in. Werden de meeste datacenters tot voor kort met koelmachines uitgerust, nu wordt - mede door hun fysieke aanwezigheid in de bebouwde omgeving - er veelal overgeschakeld op vrije koeling, buitenlucht- en adiabatische koeling. In deze laatste situatie wordt er water verneveld of gesproeid. Helaas kleven hier risico’s aan, zoals de kans op Legionella en het ontstaan van corrosie. De gevolgen voor het functioneren van het datacenter zijn - in beide situaties - desastreus, zeker ook financieel. En toch wordt dit door aannemers, installateurs en eindgebruikers nogal eens genegeerd. Ten onrechte, want juist bij adiabatisch koelen is onderhoud cruciaal en zorgt het coaten van de warmtewisselaars en een preventieve chemicaliënvrije waterbehandeling voor zekerheid, maar ook voor energiebesparing en voorkomt het storingen en dus veel ellende.

Hick-Ups

En hick-ups zijn fataal, weet ook René Fransman. Als onafhankelijk adviseur - en voormalig eigenaar van APAC - ondersteunt hij al jaren bedrijven bij het koelen van datacenters en computerruimtes. “De functionaliteit van het datanetwerk - en dus ook het onderhoud ervan - is cruciaal. Is er een probleem, dan houdt vaak alles gelijk op. Kijk maar naar ProRail; als er daar een storing is, rijden de treinen niet meer en komt er niemand op tijd thuis. Ook het bancaire verkeer - of het telefoonverkeer - ligt plat als bijvoorbeeld de installaties niet optimaal functioneren.” Koeling is volgens Fransman essentieel hierin. “Het voordeel van het klimaat in Nederland is dat de buitentemperatuur zelden boven de tegenwoordig geldende normtemperatuur van datacenters uitkomt, namelijk 27 °C. Daarom maken we steeds minder gebruik van mechanische koeling met koelmachines. Want juist deze systemen verbruiken relatief veel energie.”

Bestaande bouw

Ted Meij

Daarom is verantwoord energiebeheer - in combinatie met optimaal onderhoud - voor eindgebruikers zo essentieel, weet ook Ted Meij, Algemeen Directeur Blygold Nederland. Als specialist in het reinigen en renoveren van water- en luchtsystemen, ondersteunt zijn bedrijf diverse ICT-bedrijven in Nederland hierbij. “Bij nieuwe datacenters zijn de mogelijkheden voor energie-efficiënte oplossingen vanzelfsprekend ruimer. Maar ook bij bestaande bouw en koeling met koelmachines en drycoolers is veel winst en efficiency te behalen.” Ted Meij somt een aantal recente voorbeelden op, waarbij onderhoud en corrosiebescherming ervoor zorgden dat zowel de prestaties van de machines verbeterden, als het energieverbruik van het datacenter deed teruglopen. “Met onze eigen coatings slagen we er zelfs in de levensduur van de machines met jaren op te rekken. Ook als deze datacenters vlakbij zee zijn gevestigd, en de aluminium lamellen van de installaties door zee en zout ernstig zijn aangetast en gecorrodeerd.” Het geheim van deze smid zit ‘m in de specifieke eigenschappen van hun coatings, in combinatie met hun unieke procedé; beide het gevolg van jarenlange research en ervaring. “In de afgelopen decennia hebben wij warmtewisselaars op de meest bijzondere locaties gecoat: op zee, vanuit de meest luxueuze cruiseschepen, tot in Zuid-Koreaanse treinen, Parijse musea als het Louvre en Afrikaanse power plants.” Het meest spectaculaire huzarenstukje klaarde Blygold in Dubai, tijdens de realisatie van de Palm Islands. Toen coatte het bedrijf liefst 12.000 warmtewisselaars. “Nu staat de teller op bijna 1 miljoen gecoate warmtewisselaars”, aldus een trotse Blygold-directeur.

Onderhoud

Volgens René Fransen moeten datacenters blij zijn met zulke specialisten op het gebied van adequaat onderhoud. “Omdat zij meer doen dan uitsluitend filters schoonhouden en warmtewisselaars reinigen. Zeker in een kustrijk land als Nederland is de kans op corrosie groot en hangt het optimaal functioneren van dit soort systemen af van de mate van onderhoud. Besparen daarop is gevaarlijk. Zeker als je bedenkt dat de warmte-uitwisseling bij datacenters na 5,6 jaar door vaak onzichtbare, interne vervuiling niet meer zo goed verloopt en dat storingen en problemen vaker voorkomen, ook in het dataverkeer. In 1 op de 2 situaties is dat het gevolg van onvoldoende onderhoud, maar ook het ontbreken van de juiste kennis voor dit specifieke onderhoud.”

Toch is ook Fransman optimistisch over de kansen van Nederland als het internetknooppunt van de wereld. “Er liggen plenty kansen. Voorspellingen beweren dat in 2020 liefst 50 miljard apparaten wereldwijd zijn aangesloten op het internet. Het opslaan van al deze gegevens in datacenters, vereist betrouwbare en energie-efficiënte oplossingen. Ons land bezit de kennis op dit gebied en tevens de noodzakelijke infrastructuur en geografische voordelen. Laten we deze kansen met beide handen aanpakken, dat is ook goed voor de werkgelegenheid. Maar als we het doen, dan wel op de juiste manier. Laten we de risico´s klein houden, de energiekosten laag en gaan voor levensduurverlenging van systemen. Dan blijven datacenters ‘hot’, tot in lengte van jaren.”

Mart Rienstra is freelance journalist